Abstract:
Η ιστορία της Ιατρικής είναι βασικά µια ιστορία του placebo, καθώς οι περισσότερες θεραπευτικές παρεµβάσεις ανά τους αιώνες, δεν ήταν τίποτε άλλο, από εφαρµογή placebos (αδρανών ουσιών και µεθόδων).
Η ιατρική αυτή πρακτική προέκυψε από την προσπάθεια να διαπιστωθεί εάν, εφαρµόζοντας «ψεύτικες» ή«αδρανείς» θεραπείες, η βελτίωση που προκύπτει οφείλεται στην φαντασία του ασθενούς ή και σε µια παροδική ύφεση του νοσηρού επεισοδίου. Σήµερα το placebo χρησιµοποιείται ευρέως στην κλινική έρευνα, προκειµένου να πιστοποιηθεί επιστηµονικά µια θεραπεία. Πέραν όµως της έρευνας, γιατροί και νοσηλευτές χρησιµοποιούνplacebos στην καθηµερινή τους κλινική πρακτική για να ευχαριστήσουν και καθησυχάσουν ασθενείς µε άγχος(de Craen et al ’99, Wall ’99).
Το φαινόµενο του placebo είναι ουσιαστικά ένα παράδειγµα αλληλεπίδρασης«µυαλού – σώµατος» ή µια απόδειξη για το πώς, η πνευµατική δραστηριότητα µπορεί να επηρεάσει διάφορες παθοφυσιολογικές λειτουργίες (Herrnstein ’60, Levine ’78). To ίδιο ισχύει και για το φαινόµενο Nocebo, το οποίο είναι ακριβώς το αντίθετο του placebo. Δηλαδή η αναµονή µηδενικού ή αρνητικού αποτελέσµατος από τη θεραπεία. Η διαπίστωση αυτή αναβάθµισε το placebo σε ψυχοβιολογικό φαινόµενο, ενώ µέχρι σήµερα, θεωρείτο απλά ένα εργαλείο για κλινικές µελέτες.
Ιστορική αναδροµή
Ο όρος placebo έχει τη ρίζα του στην Λατινική λέξη placebit (θα ευχαριστήσω). Οι Shapiro & Shapiro (‘97) στο εγχειρίδιό τους αναφέρονται σε περίπου 5.000 «φάρµακα», παρασκευάσµατα (theriac, mattioli, mandrake κ.ά) για την αντιµετώπιση κάθε είδους ασθένειας, τόσο από ειδικούς, όσο και από αµφίβολους θεράποντες ή από τους ίδιους τους ασθενείς και το περιβάλλον τους. Λαοί όπως οι Κινέζοι, Σουµέριοι, Ασύριοι, Βαβυλώνιοι κ.ά.εφάρµοζαν τα placebos στην καθηµερινή ζωή.
Οι Parloff (’86) & Moermann (’02) αναφέρουν επίσης περί τις 400 ψυχοθεραπευτικές µεθόδους, που εφαρµόζονται ακόµα και σήµερα, πέραν της καταξιωµένης ιατρικής. Το κοινό όλων αυτών των ψευδών θεραπευτικών µέσων, πλην εξαιρέσεων (αιµορραγία → πτώση αρτηριακής πίεσης) είναι, ότι δεν έχουν καµία άµεση επίδραση στη νόσο ή το σύµπτωµα, δυνατόν δεν να είναι και επικίνδυνα, λόγω αναβολής της πραγµατικής θεραπείας, παραµένουν όµως σε χρήση διαχρονικά. Ο σκεπτικισµός σχετικά µε τις placeboθεραπείες ξεκίνησε από το 1700 και συνεχίζεται µέχρι σήµερα.
Ωστόσο η έρευνα έφερε πάλι στο προσκήνιο το φαινόµενο placebo και καταλήγει ότι, πέραν των κοινωνικών παραδόσεων και πιστεύω, της εµπιστοσύνης και της σταθερής πεποίθησης και προσδοκίας για το θεραπευτικό αποτέλεσµα των placebo θεραπειών, που διακατέχουν τον ασθενή (Barton 1865, Gallen) αναπτύσσονται και διάφοροι νευροβιολογικοί µηχανισµοί, που είναι υπεύθυνοι για το θετικό (placebo) ή αρνητικό (nocebo)αποτέλεσµα. Επιστήµες όπως η Ψυχολογία, Ψυχοφυσιολογία, Φαρµακολογία, Νευροφυσιολογία, Μοριακή Βιολογία και Νευροαπεικονιστική, εµπλέκονται στην προσπάθεια ερµηνείας του φαινοµένου.
Πηγή: Ελληνική Εταιρεία Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας ΠΑΡΗΣΥΑ
Δήλωση: Το παραπάνω κείμενο αποτελεί ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά και όχι ακριβή μετάφραση. Ο επισκέπτης το διαβάζει με δική του ευθύνη. Το πρωτότυπο κείμενο στην Αγγλική γλώσσα, υπάρχει στην αγγλική εκδοχή της ανάρτησης (επιλέξτε την αγγλική σημαία).