Abstract:
Περίληψη
Στην παρούσα διπλωματική εργασία γίνεται μια προσπάθεια αντικειμενοποίησης και μοντελοποίησης του μετεγχειρητικού πόνου συνεπεία προγραμματισμένων ορθοπαιδικών επεμβάσεων στην άρθρωση του γόνατος με την βοήθεια εργαλείων μηχανικής μάθησης.
Σκοπός της εν λόγω μοντελοποίησης είναι η δημιουργία ενός ευφυούς συστήματος αξιολόγησης και εκτίμησης του μετεγχειρητικού πόνου και η εξέταση της υπόθεσης του κατά πόσο η χρήση ως παραμέτρου μιας αντικειμενικής τιμής όπως αυτή που προέρχεται από την καταγραφή των σωματοαισθητικών προκλητών δυναμικών μπορεί να επηρεάσει την ακρίβεια του συστήματος μας.
Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν παράμετροι από το ιστορικό του ασθενούς, τα σωματομετρικά του χαρακτηριστικά, τα δεδομένα του χειρουργείου και της αναλγησίας που δόθηκε σε αυτό, η αυτοαξιολόγηση του ίδιου του ασθενούς μέσω της κλίμακας αυτοαξιολόγησης του πόνου NRS και τέλος αυτό που διαφοροποιεί την παρούσα διπλωματική είναι η προσπάθεια συσχέτισης μιας αντικειμενικής παραμέτρου που τα τελευταία χρόνια έχει συσχετιστεί με τον πόνο, αυτή των σωματοαισθητικών προκλητών δυναμικών.
Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία που συλλέχθηκαν από τις καταγραφές 52 ασθενών που υποβλήθηκαν σε προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση στην άρθρωση του γόνατος στην Α΄ ορθοπαιδική κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών. Όλοι οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν από τον ίδιο χειρουργό και μετεγχειρητικά εισήχθησαν στο πρωτόκολλο αναλγητικής αγωγής που εφαρμόζει η ανωτέρω κλινική.
Τέσσερεις και οκτώ ώρες μετεγχειρητικά οι ασθενείς που συμμετείχαν στην μελέτη αξιολογήθηκαν από τον ίδιο πάντα ιατρό όσο αναφορά τα ζωτικά τους σημεία και την αυτοξιολόγηση που παρείχαν με βάση την κλίμακα NRS, ενώ στην συνέχεια υπεβλήθηκαν σε καταγραφή των σωματοαισθητικών προκλητών δυναμικών στο υγειές κάτω άκρο. Τα στοιχεία συλλέχθηκαν και καταγράφηκαν.
Ανάλογα με την κλινική εικόνα, τα ειδικά χαρακτηριστικά και την αυτοαξιολόγηση του κάθε ασθενούς εφόσον κρίθηκε αναγκαίο χορηγήθηκε αναλγητική αγωγή εμπειρικά από τον ειδικό-ιατρό προσαρμοσμένη στο πρωτόκολλο της κλινικής ως προς την φαρμακευτική ουσία και ως προς τη δόση. Η παρέμβαση αυτή καταγράφηκε και αποτέλεσε την γνώμη του ειδικού για την δημιουργία του ευφυούς συστήματος μας.
Τα στοιχεία επεξεργάστηκαν και αξιολογήθηκαν και με την βοήθεια του μηχανικού γνώσης αποτέλεσαν την πηγή για την εξέλιξη του έμπειρου συστήματος μας.
Η καινοτομία της παρούσας μελέτης, αν μπορεί να χαρακτηριστεί έτσι, είναι η προσπάθεια ένταξης μιας αντικειμενικής παραμέτρου, όπως αυτή των προκλητών δυναμικών, στην δημιουργία ενός ευφυούς συστήματος αντιμετώπισης ενός καθαρά υποκειμενικού φαινομένου όπως είναι ο μετεγχειρητικός πόνος και η σύγκριση των αποτελεσμάτων που αποδίδει το ευφυές σύστημα μας με, και χωρίς την χρήση αυτής της παραμέτρου.
Το ερέθισμα προς μια από τις πέντε αισθήσεις μεταφέρεται με τα αισθητήρια ή αισθητικά νεύρα στον εγκέφαλο. Για τη μεταφορά του στον εγκέφαλο διεγείρονται κύτταρα. Η ηλεκτρική δραστηριότητα αυτών των κυττάρων προκαλεί στην επιφάνεια του δέρματος δυναμικά. Από αυτά τα δυναμικά, τα «προκαλούμενα» ή «προκληθέντα» (evoked), όπως ονομάστηκαν από το αρχικό ερέθισμα, επικράτησε το επίθετο «προκλητά», δηλαδή αυτά που μπορούν να προκληθούν. Τα προκλητά δυναμικά (ΠΔ) είναι φλοιικά δυναμικά του νευρικού συστήματος με συγκεκριμένη μορφή και σταθερό λανθάνοντα χρόνο ενώ εκλύονται μετά από διέγερση των οπτικών, ακουστικών ή σωματοαισθητικών κεντρομόλων οδών. Η αύξηση του λανθάνοντα χρόνου αυτών των δυναμικών υποσημειώνει βλάβη στη συγκεκριμένη οδό που εξετάζεται, αλλά είναι μη ειδική.
Ο μετεγχειρητικός πόνος σήμερα αναμφίβολα θεωρείται βλαπτικός πόνος. Η αντιμετώπισή του επιβάλλεται για την αποφυγή της εμφάνισης των δευτερογενών εκδηλώσεων του πόνου. Οι δευτερογενείς εκδηλώσεις του πόνου οφείλονται στη δραστηριοποίηση των νωτιαίων ή υπερνωτιαίων αντανακλαστικών και φλοιωδών απαντήσεων και εκδηλώνονται με δυσλειτουργία των πνευμόνων του κυκλοφορικού , του γαστρεντερικού και ουροποιητικού της ενδοκρινικής λειτουργίας και του μεταβολισμού , με θρομβοεμβολικές επιπλοκές , ψυχολογικές επιπτώσεις και ενίοτε την μετάπτωση του οξέος μετεγχειρητικού σε χρόνιο πόνο.
Για όλους αυτούς τους λόγους η αποτελεσματική αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου αποτελεί σήμερα προϋπόθεση για την ανάκτηση της φυσιολογικής δραστηριότητας του αρρώστου. Στις επεμβάσεις του ορθοπεδικού τομέα ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ιδιαίτερα συχνός και έντονος